با توجه به اهمیت اندازه گیری قند خون در مدیریت دیابت و پیشگیری از عوارض آن لازم است با نحوه انتخاب دستگاه تست قند خون معتبر و مسائلی که در این رابطه مهم است آشنا شویم پیش از تهیه دستگاه اندازه گیری قند خون باید به یک سری مسائل توجه کرد.

آیا دستگاه قند خونی که مورد نیاز شماست معتبر می باشد؟

برای شناسایی یک دستگاه تست قند خون معتبر نیاز است هولوگرام دستگاه و استاندارد آن بررسی شود.

هولوگرام و شماره مجوز وزارت بهداشت به عنوان اولین پیش شرط جهت اطمینان از اصالت دستگاه و بهترین روش برای شناسایی دستگاه معتبر می باشد. وجودهولوگرام بر روی دستگاه در واقع برچسب اطمینان نیست که نشان می‌دهد که این دستگاه از لحاظ ایمنی مورد تایید وزارت بهداشت است و از راه های قانونی واردکشور شده و یا تولید شده است.

متاسفانه در کشور ما تعداد زیادی کمپانی و شرکت اقدام به عرضه محصولات کم‌ کیفیت با پیشنهاد قیمتی ارزان نموده اند وفروشندگان برای سود بالا ممکن است آنها را پیشنهاد کنند.

قند خون به چه شکلی توسط دستگاه اندازه گیری می شود

در دستگاههای تست قند خون از روش فتومتری و یا روش الکتروشیمیایی برای اندازه‌گیری قند خون استفاده می‌شود.

• روش فتومتری ( نورسنجی )

در این روش بر روی نوار تست میزان مشخصی آنزیم وجود دارد زمانی که قطره خون بر روی نوار قرار میگیرد با آنزیم واکنش نشان داده و ماده رنگی تولید می‌کند.نوری که از طریق منبع داخل دستگاه تولید می شود با طول موج مشخص به نوار تست قند خون می‌رسد و ماده رنگی تولید شده نور را جذب میکند. مقدار ماده رنگی تولید شده با مقدار گلوکز نمونه متناسب است.

اگر میزان گلوکز در خون بیشتر باشد، رنگ بیشتری تولید می شود، نوار نور بیشتری را جذب می‌کند و درنتیجه نور کمتری را منعکس می‌کند که نشانگر قند خون بالا است. نکته بسیار مهم در استفاده از دستگاههای فتومتری این است که دستگاه باید کاملاً تمیز باشد در غیر این صورت نتایج حاصل از دستگاه می تواند همراه با خطا باشد.

• روش الکتروشیمیایی

در این روش بر روی نوار تست میزان مشخصی آنزیم وجود دارد، زمانی که خون بر روی نوار قرار می‌گیرد بازیم واکنش نشان داده و الکترون تولید می‌کند. تعداد الکترون ها با مقدار گلوکز نمونه متناسب است. آنزیم استفاده شده در نوارها یا آنزیم گلوکز اکسیداز و یاآنزیم گلوکز دهیدروژناز  است.

آنزیم گلوکز دهیدروژناز : این آنزیم می تواند علاوه بر گلوکز خون (قند خون) با سایر قندها مانند مالتوز، گزیلوز و گالاکتوز واکنش دهد. این قندها دربرخی ترکیبات دارویی و خوراکی وجود دارند بنابراین واکنش آنزیم  با این قندها می تواند سبب بالا تر نشان دادن قند خون به شکل کاذب و در نتیجه تصمیم گیری های نادرست شود.

از سال ۲۰۰۸، استفاده از نوارهای تست قند خون با آنزیم  در برخی بیماران و همه بیمارستانها مراکز درمانی دنیا،از طرف اداره غذا و داروی آمریکا به دلیل گزارش،۱۳ مورد مرگ در دنیا ممنوع شده است.

آنزیم گلوکزاکسیداز  : این آنزیم فقط با قند خون یا همان گلوکز واکنش نشان می دهد و توصیه می شود از دستگاه و نوار تست قند هایی که با این آنزیم کار می کنند استفاده شود.

کدگذاری موجود در دستگاه تست قند خون

دستگاه های اندازه گیری قند خون به دو دسته نسل جدید و نسل قدیم تقسیم می شوند در دستگاههای نسل قدیم لازم است قبل از ورود نوار اندازه گیری قندخون به داخل دستگاه کد درج شده روی بسته نوار را به دستگاه بدهید که پس از وارد کردن کد دستگاه تنظیم شده و میزان قند خون را نشان میدهد

عدم رعایت این نکته ممکن است بروز خطا در اندازه گیری قند خون را داشته باشد.

اما دستگاه های نسل جدید نیاز به کدگذاری دستی ندارند و به شکل اتوماتیک کدگذاری شده اند که به آنها اتو_کدینگ  می گویند. استفاده از این دستگاه ها راحت تر و احتمال خطا در این دستگاه ها کمتر است.

آیا دستگاه سیستم کنترل حجم خون  دارد

سیستم کنترل حجم خون به این معناست که اگر فرد خون کمتر به نوار تست بدهد، اگر دستگاه هشدار یا ارور بدهد و عدد قندی گزارش نکند، در این حالت لازم است که فرد از یک نوار تست دیگر استفاده کند و به اندازه کافی خون به نوار جدید بدهد تا نتیجه صحیح توسط دستگاه گزارش شود. البته در بعضی از دستگاه ها که مجهز به تکنولوژی  هستند، فرد فرصت دارند بعد از مشاهده هشدار ناکافی بودن میزان خون، در عرض چند ثانیه دوباره خون به نوار دهد و در صورتی که میزان خون کافی باشد نتیجه تست قانون گزارش می‌شود.

متأسفانه دستگاه‌های وجود دارند که مجهز به سیستم کنترل حجم خون نیستند و در صورتی که خون کافی به دستگاه داده باشید دستگاه عددی را نشان می دهد که اشتباه است و تصمیم گیری بر اساس آن می تواند باعث آسیب به شما شود.

دستگاه تست قند خون چه میزان خون برای آنالیز نیاز دارد

میزان خون مورد نیاز برای اندازه‌گیری قند خون یکی از عواملی است که در تهیه دستگاه باید به آن توجه شود میزان خونی که برای اندازه گیری قند خون مورد نیازاست از دستگاهی به دستگاه دیگر متفاوت است. دستگاه های نسل جدید به خون کمتری (حداقل 3.0 میکرولیتر خون) احتیاج دارند.در نتیجه به هنگام تست می‌توان شدت ضربه را بر روی کم تنظیم کرد تا درد کمتری احساس شود اما دستگاه های نسل قدیم به خون بیشتری ( 3 میکرولیت )احتیاج دارند،در نتیجه به هنگام تست لازم است که شدت لندست را افزایش داد تا خون بیشتری خارج شود که می‌تواند سبب ایجاد درد بیشتر شود.

دستگاه با چه سرعتی اندازه گیری می کنند

دستگاه‌های مختلف موجود در بازار با سرعت های متفاوتی قند خون را اندازه‌گیری می‌کنند این زمان از 5 تا 60ثانیه متفاوت است.طبیعتاً هر چه سرعت اندازه‌گیری بیشتر باشد میزان آرامش روحی و نیز سرعت واکنش به نتایج بیشتر خواهد بود.

حافظه :

دستگاه های تست قند دارای حافظه برای ثبت مقادیر قند خون اندازه‌گیری شده می باشند.بیشتر دستگاه‌ها می‌توانند ۱۰۰ تا ۴۵۰ نتیجه را ثبت و ذخیره کنند.البته در بعضی از دستگاه‌ها امکان ثبت و ذخیره ۳۰۰۰ است.مسلماً اگر دستگاه دارای حافظه بالایی باشد امکان تحلیل داده‌ها توسط دستگاه و یا کاربر وجود نداشته باشد این امکان نیز خیلی موثر و مفید خواهد بود.

نمایش میانگین و ارائه نمودار :

بسیاری از دستگاه های تست قند دارای امکان محاسبه میانگین هفتگی دو هفتگی و ماهیانه قند خون را می باشند و یا ممکن است.امکان تهیه نمودار قند خون را داشته باشند چنین امکاناتی سبب استفاده راحت تر و کاربردی تر از دستگاه می شود وجودچنین امکاناتی علاوه بر اینکه می‌تواند به کادر درمانی و تنظیم برنامه مدیریت دیابت کمک کند برای افراد سالمند که حوصله کمتری برای ضبط این اعداد و محاسبات ریاضی دارند نیز را کاری مناسب است.

امکان اندازه گیری تست قند از نقاط دیگر (Alternate site testing ) :

در صورتی که تمایل به اندازه قند خون از قسمت‌های دیگر دارید لازم است با مطالعه بروشور دستگاه از وجود چنین امکانی مطمئن شوید.

سایر امکانات :

بعضی از دستگاههای تست قند ممکن است دارای امکاناتی مانند به اشتراک گذاری داده ها با فرد دیگر مانند پزشک معالج و افراد خانواده اعلام صوتی عدد تست قند که برای افرادی، که در بینایی مشکل دارند می‌تواند موثر باشد ثبت غذا و یامیزان انسولین اتصال به اپلیکیشن های مدیریت قند خون باشند.